Language of Text: Latin
Original Title: [spine title:] Ordinal[ia] | Tonorum | & | Caeremoni[arum] | Divin. Offi[ciis] [!]
Material:
-
Source type
Source type: Manuscript copy
Content type: Notated music
Date
1581-1583
Material
Format, extent: other: 222 f.
Dimensions: 16,5 x 11,5 cm
Parts held and extent: V
Watermark description
1) [bear with letter] T; 2) [bull's head with snake and cross]; 3) [crown]; 4) [fragment]; 5) [scales]; 6) [trimount?]; 7) [trimount with cross]
Notes
Papier.; Foliierung modern: 1-122.; Unbeschriebene Seiten: f. 1v-10v, 62v, 94v, 120v, 157r-166v, 178v, 213r-222v.
Binding note
Binding note: Holzeinband mit hellem Lederschuh.; Eine Leder-Metall-Schließe von hinten nach vorn "maria".; 12 Ledernasen am Schnitt.; Stempel siehe KyrissA 1937.
Shelfmark (olim): N. 808
Former owner:
Provenance note: Auf f. 11r: "Monasterii S. Udalrici Aug[uste]".
Other:
Other: [Ascertained]
Other:
Other:
Other:
Other:
Other: [Ascertained]
Other:
Other:
Other:
Other:
Notes: Hufnagelnotation.
Rubriken schwarz.
Beide Spiegel und Falze aus Liber ordinarius, Pergament, 2. Hälfte 12. Jahrhundert, Rubriken rot, auf dem vorderen Spiegel beginnend mit "Herm[etis]" und "Pelagii" und endend mit "Egidii"; auf dem hinteren Spiegel "Eusebii", ferner Nachtrag: "O[biit] Hiltrudis Limpacherin Anno D[omi]ni | m CCCXXVIIII videl[icet] sabbato inf[ra] octavam | [schlecht lesbar:] assumtionis S. Marie".
Auf dem vorderen Spiegel: "N. 808".
Auf f. 1r: Exlibris des Klosters St. Ulrich und Afra.
Auf f. 11r-62r: Lektionen mit Melodien zum Proprium de tempore beginnend mit "[Dominica prima adventus]" und schließend auf f. 61v mit "[In Septembri] Sabbato".
Auf f. 63r-67v: "Registru[m] pro accentib[us] epistolar[um] | et ewangelioru[m] ad arcariam | coloniensiu[m]. | [C]um iuxta plurimoru[m] in o[m]nibus conformitatem optancium | querelas in ep[isto]lis et eua[n]geliis mul | timoda sit co[n]perta varietas acce[n]tuandi".
Auf f. 67v-70v: "Sequu[n]t[ur] diversa statuta ab an[n]o d[omi]ni | MCCCC 64 capitulariter [con]firmata" (Statuten über die Aufnahme neuer Klöster in die Kongregation, über die Teilnahme am Generalkapitel, über die Visitation, u. a.).
Auf f. 71r-77v: "Incipit com[m]une s[an]ctor[um]" (Lektionen mit Melodien).
Auf f. 78r-88v: "Incipit p[ro]priu[m] s[an]ctor[um]", f. 80r "Vitalis martiris", f. 88v "Finit p[ro]priu[m sanctor[um]".
Auf f. 88v-92v: "Incipit mod[us] missaru[m] votivar[um]", f. 92v "Finu[n]t misse | votive".
Auf f. 92v-94r: Tonar für Psalmen, Magnificat, Benedictus und Seculorum, ferner Differentiae.
Auf f. 95r-120r: "Nota q[uod] in Registro tonoru[m] | p[er] p[at]res bursfeldenses an[te] an[n]os (ut fert[ur]) | circiter vigintiqui[n]q[ue] acceptato", f. 97r Differentiae "P[ri]mi toni [differentia in] succi[n]ctio[ri] | forma".
Auf f. 121r-144v: Choraltraktat, f. 121r „De tonis et praedominantibus et diver- | sitate in eiusdem ad concordiam reducendi“, f. 122v „Nunc pro conformitate in metris“, f. 123r „[…] viros monasterii sancti Mathie trevirensis | diocesis professos ob reformationem sancti Michaelis | […] Hildesemensis missos | […] avunculi […] primo reformatore ac monasterii | clusinensis administratore […] sibi in solacium | et iuvamen […] destinatus quippe qui | tunc suprascriptum anno domini millesimo quadringentesimo | tricesimo secundo | […] valde | patris et domini Johannis de Rode utriusque Juris | doctoris eggregii auctoritate sacri basiliensis | concilii ob reformacionem ordinis sancti Benedicti | […] De ordine carthusiensium assumpti ac in abbatem | praefati monasterii sancti Mathie trevirensis ordinati […]“, f. 126v „prima igitur differentia ut dictum est“, f. 130r „Nunc pro conformitate finalium in tonis“, f. 134v „Diversa in unum collecta: | In repertorio pro inchoacione | horarum“, f. 135v „Item in te deum laudamus“, f. 137v „Item regula metrica repertorii | de accentibus“, f. 139v „Accentus | alius est“, f. 141v „Sequitur patrum conclusio super praemissos“, f. 142r „Item in grecis barbaris | et irregularibus“, f. 142v „De tropis et eorum neumatibus“ (Abbreviaturen aufgelöst).
Auf f. 145r-146r: "Prefaciu[n]cula patris et | D[omi]ni Adriani abbati[s] Sconaugiensis | p[ost] mar[tyr]ologiu[m] ante r[egul]a[m] util[is] [et] directiva".
Auf f. 146r-147r: "Modus i[n]titulandi regula[m] p[er] v[enerabi]le[m] patre[m] Adrianu[m] abbate[m] Sconaugie[n]se[m] | edit[us] et de patr[u]m iussu p[er]pauc[e] modificat[us]. | Ne c[on]tingat aliqua div[er]sitas [...]", f. 146v "Cautela ei[us]d[em] patris Adriani".
Auf f. 147r-153v: "Concernencia cer[e]monias | nec no[n] ordinariu[m]. | Placet ergo patrib[us] ut triplex regula | lectura", f. 147v "Kalendas Januarii Regula[m] a[u]t[em] ha[n]c [...]".
Auf f. 154r-155v: "Summula in r[egul]a[m] s[an]cti B[e]n[e]dicti | p[rae]facio autoris p[ro]log[us] regule" (Capitula und partes).
Auf f. 156r/v: "B[eatus] Bernhard[us]" (de reverentia capituli) AH 33 no. 224, f. 156v "Pac[i]s amicicie do[mus] hec est iustitie [...] | Vers[us] ia[m] exaratos c[om]posuit d[omi]n[u]s [et] | m[agister] Yvo ep[iscopus] de info[r]macion[e] et virtute | monachoru[m]".
Auf f. 167r-170r: Antiphonen zur Fußwaschung.
Auf f. 170r-172v: "In cena d[omi]ni | ad ma | ndatu[m] | fratru[m]", darunter AH 51 no. 76.
Auf f. 177v-178r: "In dedicac[i]o[n]e eccl[es]ie"(Responsorium Benedic Domine domum in erheblich erweiterter Form).
Auf f. 172v-177r: "Incipit letania i[n] q[ua]dra[gesi]ma dicenda [...] Martine [...] B[e]n[e]d[i]cte [...] Udalrice [...] Simp[er]te [...] Narcisse [...] Otto [...] Heinrice [...] Nonnose [...] Magne [...] Galle [...] Maure [...] Kunigu[n]dis [...] Fides [...] Aphra [...] Ylaria [...] Digna [...] Eunomia [...] Eutropia [...]" (Kunstform, Mixtum compositum der Diözesanheiligen von Bamberg, Freising und Augsburg, vgl. GottwaldA 1974, p. 47).
Auf f. 179r-192v: Responsoria brevia beginnend mit "D[omi]nica p[rim]a adve[n]t[us] d[omi]ni R[esponsoriu]m b[r]eve Ad laud[es]" und schließend auf f. 192v mit nachgetragener Antiphon "Da pace[m]".
Auf f. 193r-207v: Officium defunctorum "Item lectiones officii defu[n]ctor[um] | an[te] plures an[n]os p[ro] correct[is] acceptate | iusse su[n]t scribi" (9 Lektionen mit Responsorien).
Auf f. 208r-212v Nachträge von der gleichen Hand: "De[us] in adiutoriu[m]", f. 208v "Nota In Indeclinabilib[us] [et] in mo[no]sillab[is] | sic psallit[ur], f. 209r Teile des Totenoffiziums (Pater noster, Orationen), f. 210v "Nota | Deinde si su[n]t faciende c[oniunctiones] sic legant[ur], f. 212r "D[omi]nico [!] die p[ost] q[ui]c[umque] vult salvus [etc.]", f. 212v "In ho[r]is canon[icis] mod[us] p[ro]nuncia[n]di calor[um] [?]".
Pius II. gedachte, die drei Benediktinerobservanzen Bursfelde, Kastl und Melk zu einer Kongregation zu vereinigen. 1461 wurde der Bischof von Eichstätt mit der Führung der Verhandlungen beauftragt. Eine Einigung kam jedoch nicht zustande, und auch den beiden anderen Einigungsversuchen von 1483 und 1496 war kein Erfolg beschieden. Im Zuge des zweiten Einigungsversuches entstand die Handschrift, welche die Konventualen von Ulrich und Afra über die Bursfelder Absichten informieren sollte. Die Verhandlungen scheiterten vor allem daran, dass Bursfelde das Aufgehen der beiden anderen Kongregationen verlangte, vgl. VolkB 1950, p. 11.
Die Nachweisungen der Wasserzeichen erlauben nach Gottwald die Festlegung des Beschriftungszeitraumes auf die Jahre 1481-1483, vgl. GottwaldA 1974, p. 45.
Gebunden wurde die Handschrift 1498-1500.
Rubriken schwarz.
Beide Spiegel und Falze aus Liber ordinarius, Pergament, 2. Hälfte 12. Jahrhundert, Rubriken rot, auf dem vorderen Spiegel beginnend mit "Herm[etis]" und "Pelagii" und endend mit "Egidii"; auf dem hinteren Spiegel "Eusebii", ferner Nachtrag: "O[biit] Hiltrudis Limpacherin Anno D[omi]ni | m CCCXXVIIII videl[icet] sabbato inf[ra] octavam | [schlecht lesbar:] assumtionis S. Marie".
Auf dem vorderen Spiegel: "N. 808".
Auf f. 1r: Exlibris des Klosters St. Ulrich und Afra.
Auf f. 11r-62r: Lektionen mit Melodien zum Proprium de tempore beginnend mit "[Dominica prima adventus]" und schließend auf f. 61v mit "[In Septembri] Sabbato".
Auf f. 63r-67v: "Registru[m] pro accentib[us] epistolar[um] | et ewangelioru[m] ad arcariam | coloniensiu[m]. | [C]um iuxta plurimoru[m] in o[m]nibus conformitatem optancium | querelas in ep[isto]lis et eua[n]geliis mul | timoda sit co[n]perta varietas acce[n]tuandi".
Auf f. 67v-70v: "Sequu[n]t[ur] diversa statuta ab an[n]o d[omi]ni | MCCCC 64 capitulariter [con]firmata" (Statuten über die Aufnahme neuer Klöster in die Kongregation, über die Teilnahme am Generalkapitel, über die Visitation, u. a.).
Auf f. 71r-77v: "Incipit com[m]une s[an]ctor[um]" (Lektionen mit Melodien).
Auf f. 78r-88v: "Incipit p[ro]priu[m] s[an]ctor[um]", f. 80r "Vitalis martiris", f. 88v "Finit p[ro]priu[m sanctor[um]".
Auf f. 88v-92v: "Incipit mod[us] missaru[m] votivar[um]", f. 92v "Finu[n]t misse | votive".
Auf f. 92v-94r: Tonar für Psalmen, Magnificat, Benedictus und Seculorum, ferner Differentiae.
Auf f. 95r-120r: "Nota q[uod] in Registro tonoru[m] | p[er] p[at]res bursfeldenses an[te] an[n]os (ut fert[ur]) | circiter vigintiqui[n]q[ue] acceptato", f. 97r Differentiae "P[ri]mi toni [differentia in] succi[n]ctio[ri] | forma".
Auf f. 121r-144v: Choraltraktat, f. 121r „De tonis et praedominantibus et diver- | sitate in eiusdem ad concordiam reducendi“, f. 122v „Nunc pro conformitate in metris“, f. 123r „[…] viros monasterii sancti Mathie trevirensis | diocesis professos ob reformationem sancti Michaelis | […] Hildesemensis missos | […] avunculi […] primo reformatore ac monasterii | clusinensis administratore […] sibi in solacium | et iuvamen […] destinatus quippe qui | tunc suprascriptum anno domini millesimo quadringentesimo | tricesimo secundo | […] valde | patris et domini Johannis de Rode utriusque Juris | doctoris eggregii auctoritate sacri basiliensis | concilii ob reformacionem ordinis sancti Benedicti | […] De ordine carthusiensium assumpti ac in abbatem | praefati monasterii sancti Mathie trevirensis ordinati […]“, f. 126v „prima igitur differentia ut dictum est“, f. 130r „Nunc pro conformitate finalium in tonis“, f. 134v „Diversa in unum collecta: | In repertorio pro inchoacione | horarum“, f. 135v „Item in te deum laudamus“, f. 137v „Item regula metrica repertorii | de accentibus“, f. 139v „Accentus | alius est“, f. 141v „Sequitur patrum conclusio super praemissos“, f. 142r „Item in grecis barbaris | et irregularibus“, f. 142v „De tropis et eorum neumatibus“ (Abbreviaturen aufgelöst).
Auf f. 145r-146r: "Prefaciu[n]cula patris et | D[omi]ni Adriani abbati[s] Sconaugiensis | p[ost] mar[tyr]ologiu[m] ante r[egul]a[m] util[is] [et] directiva".
Auf f. 146r-147r: "Modus i[n]titulandi regula[m] p[er] v[enerabi]le[m] patre[m] Adrianu[m] abbate[m] Sconaugie[n]se[m] | edit[us] et de patr[u]m iussu p[er]pauc[e] modificat[us]. | Ne c[on]tingat aliqua div[er]sitas [...]", f. 146v "Cautela ei[us]d[em] patris Adriani".
Auf f. 147r-153v: "Concernencia cer[e]monias | nec no[n] ordinariu[m]. | Placet ergo patrib[us] ut triplex regula | lectura", f. 147v "Kalendas Januarii Regula[m] a[u]t[em] ha[n]c [...]".
Auf f. 154r-155v: "Summula in r[egul]a[m] s[an]cti B[e]n[e]dicti | p[rae]facio autoris p[ro]log[us] regule" (Capitula und partes).
Auf f. 156r/v: "B[eatus] Bernhard[us]" (de reverentia capituli) AH 33 no. 224, f. 156v "Pac[i]s amicicie do[mus] hec est iustitie [...] | Vers[us] ia[m] exaratos c[om]posuit d[omi]n[u]s [et] | m[agister] Yvo ep[iscopus] de info[r]macion[e] et virtute | monachoru[m]".
Auf f. 167r-170r: Antiphonen zur Fußwaschung.
Auf f. 170r-172v: "In cena d[omi]ni | ad ma | ndatu[m] | fratru[m]", darunter AH 51 no. 76.
Auf f. 177v-178r: "In dedicac[i]o[n]e eccl[es]ie"(Responsorium Benedic Domine domum in erheblich erweiterter Form).
Auf f. 172v-177r: "Incipit letania i[n] q[ua]dra[gesi]ma dicenda [...] Martine [...] B[e]n[e]d[i]cte [...] Udalrice [...] Simp[er]te [...] Narcisse [...] Otto [...] Heinrice [...] Nonnose [...] Magne [...] Galle [...] Maure [...] Kunigu[n]dis [...] Fides [...] Aphra [...] Ylaria [...] Digna [...] Eunomia [...] Eutropia [...]" (Kunstform, Mixtum compositum der Diözesanheiligen von Bamberg, Freising und Augsburg, vgl. GottwaldA 1974, p. 47).
Auf f. 179r-192v: Responsoria brevia beginnend mit "D[omi]nica p[rim]a adve[n]t[us] d[omi]ni R[esponsoriu]m b[r]eve Ad laud[es]" und schließend auf f. 192v mit nachgetragener Antiphon "Da pace[m]".
Auf f. 193r-207v: Officium defunctorum "Item lectiones officii defu[n]ctor[um] | an[te] plures an[n]os p[ro] correct[is] acceptate | iusse su[n]t scribi" (9 Lektionen mit Responsorien).
Auf f. 208r-212v Nachträge von der gleichen Hand: "De[us] in adiutoriu[m]", f. 208v "Nota In Indeclinabilib[us] [et] in mo[no]sillab[is] | sic psallit[ur], f. 209r Teile des Totenoffiziums (Pater noster, Orationen), f. 210v "Nota | Deinde si su[n]t faciende c[oniunctiones] sic legant[ur], f. 212r "D[omi]nico [!] die p[ost] q[ui]c[umque] vult salvus [etc.]", f. 212v "In ho[r]is canon[icis] mod[us] p[ro]nuncia[n]di calor[um] [?]".
Pius II. gedachte, die drei Benediktinerobservanzen Bursfelde, Kastl und Melk zu einer Kongregation zu vereinigen. 1461 wurde der Bischof von Eichstätt mit der Führung der Verhandlungen beauftragt. Eine Einigung kam jedoch nicht zustande, und auch den beiden anderen Einigungsversuchen von 1483 und 1496 war kein Erfolg beschieden. Im Zuge des zweiten Einigungsversuches entstand die Handschrift, welche die Konventualen von Ulrich und Afra über die Bursfelder Absichten informieren sollte. Die Verhandlungen scheiterten vor allem daran, dass Bursfelde das Aufgehen der beiden anderen Kongregationen verlangte, vgl. VolkB 1950, p. 11.
Die Nachweisungen der Wasserzeichen erlauben nach Gottwald die Festlegung des Beschriftungszeitraumes auf die Jahre 1481-1483, vgl. GottwaldA 1974, p. 45.
Gebunden wurde die Handschrift 1498-1500.
External Links: Wasserzeichen 1.1
; Wasserzeichen 1.2
; Wasserzeichen 2
; Wasserzeichen 3
; Wasserzeichen 5
; Wasserzeichen 6
; Wasserzeichen 7
; Lagenschema
Bibliographic reference:
p. 45-47
185, no. 2
p. 11
Library (siglum) shelfmark:
8 Cod 62
RISM ID no.: 1001177103
Last update: June 13, 2023
Last update: June 13, 2023